In deze sectie wil ik mijn weerzin aan u overbrengen tegen de zedelijke notie die bekend staat als het huwelijk. Mijn bezwaren zijn gericht tegen een viertal facetten van het huwelijk, die ik in het kort aan zou kunnen duiden als pact met de duivel, duurzaamheid, alomvattendheid en exclusiviteit. Het kan voorkomen dat mensen samenlevingsverbanden aangaan die niet aan deze kenmerken leiden, maar die toch door de partners als ,,huwelijk'' worden aangeduid. Ik heb geen dogmatisch bezwaar tegen deze terminologie, en heb tegen een dergelijk huwelijk dan ook niets in te brengen. Maar aangezien ik juist al die aspecten van het huwelijk verwerp die veel anderen als essentieel beschouwen, verkies ik zelf het woord huwelijk te gebruiken voor het type relatie dat ik juist niet voorsta. Voordat ik mijn bezwaren op een rijtje zet wil ik benadrukken dat al diegenen die al jarenlang gelukkig getrouwd zijn, met alle kwalijke karacteristieken van dien, mijn uitdrukkelijke zegen hebben. Ik zie het huwelijk als een vorm van vragen om moeilijkheden, maar niet als iets immoreels. Een huwelijk kan best goed gaan---dat gebeurt zelfs regelmatig---en als mensen voor zo'n samenlevingsverband kiezen heb ik daar alle respect voor.
Het eerste facet van het huwelijk dat mij niet zint is dat het een contract is tussen een tweetal personen en een autoriteit---kerk en/of staat. De rol van de autoriteit is tweeledig: ze stelt de regels vast waaronder de partners met elkaar zullen samenleven (bijvoorbeeld of en onder welke voorwaarden het huwelijk ontbonden kan worden), en (in het geval van de staat) kent een aantal rechten en plichten toe aan echtparen die verschillen van die voor ongetrouwden. Veel mensen die met elkaar willen samenleven treden met elkaar in het huwelijk omdat dit ,,zo hoort'', zonder zich af te vragen of het contract met de autoriteit wel dat is wat ze willen. Veelal zal het zo zijn dat indien de partners onderling een aantal afdwingbare regels willen afspeken, ze dit beter in de vorm van een notarieel contract kunnen doen. De regels vastgestelt door de autoriteit zijn vaak hele andere en kunnen je ter zijner tijd zwaar opbreken. Zo las ik in de kennisgeving van mijn laatste snelheidsovertreding, dat als ik de boete niet betaal, deze kan worden geind door beslaglegging op het inkomen van mijzelf en/of mijn echtgeno(o)t(e). Dit is een goed voorbeeld van een verplichting die ik niet spontaan in een samenlevingscontract zou laten opnemen. Daarbij komt dat de kerk en de staat kwalijke instituten zijn die leugens en in de regel immorele filosofieen verkopen, respectievelijk uitbuiting en onderdrukking bedrijven. Het lijkt me dat een fatsoenlijk mens met zulke instituten geen zaken zou willen doen. Vandaar dat ik het officiële huwelijk (het contract met de autoriteit) afwijs. Hiermee heb ik echter (nog) niets ingebracht tegen een verbond tussen twee mensen dat de overige karacteristieken van een huwelijk heeft, maar gewoon door de partners zelf wordt afgeloten, zonder de kerk of de staat daarbij te betrekken. Ook heb ik er niets tegen als zo'n verbond ,,huwelijk'' wordt genoemd.
Soms worden echtparen door de staat beter behandeld dan ongetrouwde individuen (bijvoorbeeld in de belastingheffing). In zo'n geval kan het om zuiver pragmatische redenen beter zijn het spelletje mee te spelen en een huwelijk met de staat af te sluiten. Zolang de partners maar beseffen dat ze zich niet door de huwelijkse voorwaarden gebonden voelen, en geen misbruik van de situatie maken (tegenover elkaar natuurlijk; misbruik van staatsaangelegenheden is prima), is zo'n huwelijk goed te verdedigen. Om vermenging van belangen tegen te gaan, en ook omdat je levenspartner in de regel niet de optimale kandidaat is om van staatswetten te profiteren, is er veel voor te zeggen een dergelijk huwelijk niet af te sluiten met degene met wie je echt samenleeft. Aan de andere kant is een officieel huwelijk met je echte partner natuurlijk beter bestand tegen argwaan van de staat.
Een tweede facet van het huwelijk is de onbeperkte duur ervan. Een huwelijk is bedoelt te duren tot één der partners sterft, of totdat er binnen het huwelijk iets ernstig mis gaat. Dit is in mijn opinie een zeer kwalijke karacteristiek. Beter is het een relatie aan te gaan voor zolang beide partijen er voordeel aan hebben. Als de relatie na zekere tijd minder bevredigend wordt, of er zich een beter alternatief aandient, is het tijd de relatie te beeindigen. Uiteraard kunnen gemeenschappelijke projecten, met name het opvoeden van kinderen, een goede reden zijn wat langer bij elkaar te blijven.
Sommige mensen zullen zich misschien willen opofferen en een leven in een relatie doorbrengen die alleen voor de ander bevredigend is. Behalve dat ik voor een dergelijke houding persoonlijk weinig respect heb, denk ik dat het in de praktijk tot onvrede voor beide partijen aanleiding geeft. En wat een verspilling als de partners zich allebei opofferen.
Indien U tegenwerpt dat een goed huwelijk altijd blijft bevredigen, en daarom moet voortduren, heb ik daar geen probleem mee. Een huwelijk dat blijft bevredingen duurt vanzelf wel voort. Ik pleit echter tegen een van te voren gemaakte afspraak om de relatie zelfs met tegenzin te laten voortduren. Het grote aantal mensen dat blijft participeren in een onbevredigende relatie lijkt mij een minstens zo groot probleem als het grote aantal echtscheidingen.
Een derde eigenschap van het huwelijk is de alomvattendheid van de relatie. Waneer twee mensen zich als getrouwd bestempelen, worden ze geacht samen in één huis te leven, gezamelijk de maaltijd te nuttigen, samen op vakantie te gaan, in een gezamelijk bed te slapen, en in sommige gevallen zelfs hun bezittingen te delen. Deze eenwording wordt ook voortdurend bevestigd in de omgang met derden. Zo wordt het als ongepast gezien op een feestje een getrouwd persoon uit te nodigen zonder de uitnodiging naar de wederhelft uit te strekken.
Beter dan deze alles-of-niets aanpak lijkt me een relatie die zich uitstrekt over die terreinen waar samenwerking optimaal is, maar niet over die waar de interesses van de betrokken zo verschillen dat een gescheiden ontwikkeling te verkiezen is. Welke terreinen dit zijn verschilt van persoon tot persoon. Zo kan het voorkomen dat twee mensen optimaal functioneren in een gezamelijk huishouden met gezamelijke maaltijden, maar niet dezelfde vakantie-interesses hebben. In zo'n geval moet er geen probleem zijn afzonderlijk op vakantie te gaan, zoals in veel moderne relaties gelukkig ook gebeurt. Eveneens kan het voorkomen dan de leden van een echtpaar volstrekt verschillende eetgewoontes en interesses hebben. In die omstandigheid lijkt het me logisch dat de partners in de regel afzonderlijk eten, bijvoorbeeld met vrienden die er dezelfde smaak op na houden. Hetzelfde geldt voor uitgaan, sex, slapen, wonen etc. Het opgeven van individueel bezit is in het algemeen een bron van allende, en lijkt me alleen in zeldzame gevallen de beste oplossing.
Uiteraard kan het voorkomen dat twee personen optimaal functioneren als ze alle aspecten van hun leven delen. In zo'n geval moeten ze dat zeker doen. Het bovenstaande is geen pleidooi om amoreuze, economische, huishoudelijke, sexuele en vrijetijdsrelaties te scheiden. Ik denk zelfs dat een relatie bevredigender is naarmate deze zich over meerdere terreinen uitstrekt. Wel pleit ik tegen het vermengen van deze relaties waneer dit niet past bij de aard der betrokkenen. Een amoreuse relatie tussen twee personen hoeft niet noodzakelijkerwijs tot ieder van die andere relaties aanleiding te geven.
Het vierde kwalijke aspect van het huwelijk is het bijbehorende verbod op soortgelijke relaties met anderen. Als A met B trouwt, verliest A daarmee zijn vrijheid om (ook) met C te trouwen. Dit sluit nauw aan bij het bovengenoemde aspect van alomvattendheid. Waneer we eenmaal hebben vastgestelt dat bijvoorbeeld het delen van een huishouden niet automatisch een sexuele, economische en vrijetijdsrelatie met zich meebrengt, volgt dat A samen kan wonen met B, een sexuele relatie kan hebben met C, op vakantie kan gaan met D, zijn bezittingen kan delen met E, en genotmiddelen kan opsnuiven in het gezelschap van F t/m Z, om maar een dwarsstraat te noemen. Welk van die relaties telt dan als ,,huwelijk'', en waarop is het uitsluitingsprincipe van toepassing? Het lijkt me dat er argumenten zijn om ieder van die relaties als ,,de echte'' te bestempelen. Het uitsluitingsprincipe lijkt me echter vooral gericht op liefde en sex.
Zoals door veel films en boeken wordt geillustreerd, is dit uitsluitingsprincipe een van de grootste bronnen van menselijk leiden. En niet alleen voor de persoon die door deze perverse vorm van moraliteit ,,gedwongen'' wordt een keuze te maken, maar vooral ook voor degene die niet gekozen wordt. Zelf zou ik nooit een relatie willen aangaan die mij op enigerlei wijze de mogelijkheid op aanvullende relaties zou ontnemen.
Vandaar dat ik open sta voor polygamie. Zie ook mijn engelstalige pagina over dit onderwerp.
Één vorm van poligamie is die waarin je verschillende partners in verschillende locaties hebt. Bijvoorbeeld twee vrouwen, elk met een stel kinderen, in een verschillend huis. Een nadeel van zo'n arrangement is dat je tijd verdeeld wordt over deze partners. Ik geloof echter niet dat het onmogelijk is voldoende liefde en aandacht te schenken aan alle betrokkenen. Ik ken namelijk verschillende mensen die er om beroepsredenen een ,,weekendhuwelijk'' op nahouden, waarin ze hun partner en kinderen alleen in weekenden en vakanties zien. Dit blijkt in de praktijk voor deze mensen goed te werken. Vandaar dat ik denk dat het ook goed zou kunnen werken er twee gezinnen op na te houden. Bijvoorbeeld één in de buurt waar je werkt, en één ergens anders waar de betreffende partner werkt.
Een andere vorm van poligamie is die waarin je er verschillende partners in dezelfde locatie op nahoudt. Bijvoorbeeld in hetzelfde huis. Ieder van die partners kunnen er dan natuurlijk ook meerdere partners in datzelfde huis op nahouden. Een voorwaarde voor zo'n arrangement is wel dat alle betrokkenen elkaar goed liggen, zelfs zo goed dat ze elkaar voordurend in de gemeenschappelijke vertrekken kunnen verdragen. Ik denk dat het niet makkelijk is een combinatie van partners te vinden die elkaar voldoende liggen, maar als dit lukt zijn de voordelen groot. Een enkele partner is namelijk in de regel niet altijd beschikbaar op precies het moment waarin je zin heb in boswandelingen, sex, spelletjes, of welke andere activiteit dan ook. Als er meerdere partners in de buurt zijn is het waarschijnlijk dat je meer tijd optimaal kan benutten.
Het belangrijkste voordeel van zo'n ,,commune'' is echter het opvoeden van kinderen. Een tweepersoons echtpaar lijkt me voor die taak veruit ontoereikend, tenzij (een van) de betrokkenen bereid zijn (is) offers te brengen die me als verregaand voorkomen. Kinderen vragen namelijk voortdurend om aandacht en verzorging. Een tweepersoons echtpaar kan daarom niet zomaar onaangekondigd zonder de kinderen uitgaan, of met z'n tweetjes een lange reis maken. Tenzij deze zich uitgebreide oppas kunnen veroorloven. Maar behalve dat dit duur is, zou ik mijn kinderen het liefst toevertrouwen aan mensen die er dezelfde idealen als ik op nahouden en die mijn liefde voor de kinderen persoonlijk delen. Dit kan het beste in een ,,commune'' waar iedereen (min of meer) van elkaar houdt, en het geen overdreven offer is voor één van de vele partners, zich bij toerbeurt aan de kinderen te wijden.